Biblioteka - terytorium dla życia

Szczegóły

Utworzono: piątek, 04, lipiec 2014 07:22

Tatiana Buchancewa

Odsłony: 3614

Wołogodczyzna jest krainą „białych nocy", błękitnych jezior, leśnych przestworzy i białokamiennych starodawnych miast, „Północną Fiwaidą", rozsławiającą Rosję znanymi klasztorami i świętymi. To jeden z największych obwodów europejskiej części Rosji, którego terytorium stanowi 145,7 tys. km kw. Obwód ten zamieszkuje 1 136 717 mieszkańców.

Centrum regionu jest miasto Wołogda, założone w 1147 r. Wołogda ma bogatą historię i dawne tradycje. Wołogodczyzna odegrała ważną rolę w formowaniu rosyjskiej nacji, wniosła bogaty wkład w skarbnicę rosyjskiej i światowej kultury. Niebywający w naszych stronach człowiek słowo Wołogda kojarzy z wyrażeniami „wołogodzkie masło" i „wołogodzka koronka". Zapoznawszy się z naszym regionem bliżej, zrozumiecie, że Wołogodczyzna to starodawne architektoniczne zespoły miast, arcydzieła staroruskiego malarstwa ikon, najpiękniejsze pomniki architektury i przyrody, szlacheckie dwory. Na terenie obwodu wołogodzkiego znajduje się ponad 3500 obiektów kulturalnej spuścizny, 757 z nich zostało wpisane do oficjalnych spisów pomników historii i kultury i znajdują się one pod państwową ochroną. Wszystko to pozycjonuje Wołogodczyznę jako samodzielny region, bogaty w kulturalne tradycje.

Wielką rolę w zachowaniu literackich tradycji, popularyzacji twórczości wołogodzkich pisarzy i poetów, wśród których znane na całym świecie są nazwiska W. Biełowa, N. Rubcowa, O. Fokiny, spełniają biblioteki obwodu. Na terenie obwodu z powodzeniem pracuje 617 ogólnodostępnych bibliotek. Każdego roku biblioteki obwodu odwiedza ponad 5 milionów osób. Wspólne ogólnodostępne zbiory książkowe bibliotek zawierają 8383 tys. egzemplarzy dokumentów drukowanych i na elektronicznych nośnikach.

W regionie przyjęto ustawę „O bibliotecznej obsłudze ludności w obwodzie wołogodzkim", realizującą docelowe programy w dziedzinie bibliotekarstwa.

Wołogodzka Regionalna Biblioteka Powszechna im. I.W. Babuszkina jest największą książnicą obwodu i jednym z centrów kultury rejonu wołogodzkiego.

W 2014 r. nasza biblioteka świętować będzie 95 urodziny. Podstawą pierwotnego zbioru naszej instytucji były biblioteki klasztorów, świątyń, biblioteki szkolnych instytucji, zbiory książkowe szlacheckich rodzin.

W ciągu ponad 90 lat nasza biblioteka przeszła wielką drogę od jednej maszyny do pisania do elektronicznej sieci komputerowej, na którą składa się ponad 130 komputerów, tradycyjne i elektroniczne książki audio-wideo i DVD. Dziś biblioteki to nie tylko po prostu zwykłe biblioteki i czytelnie, ale nowoczesne centra informacji, centra kulturalne, edukacyjne i oświatowe.

Zmienia się życie, zmieniają się także potrzeby użytkowników, zmienia się i atmosfera biblioteki. Nie ma już tej tajemniczej ciszy, czytelnicy nie są przyzwyczajeni do mówienia szeptem, a bibliotekarze do chodzenia w kapciach. Nie ma długich kolejek, a czytelnicy nie oczekują już z dawną niecierpliwością momentu otwarcia budynku.

Internet redukuje potrzebę fizycznego pójścia do biblioteki i dyktuje konieczność wdrożenia elektronicznych zasobów i usług. Biblioteka ma możliwość odpowiedzenia na potrzeby utworzenia i uzupełnienia elektronicznych zasobów z zakresu badań krajoznawczych czy też organizacji nauki z zakresu nowoczesnego sposobu poszukiwania informacji.

Weszły w nasze życie elektroniczne źródła informacji, co odciążyło bibliotekę i dało możliwość obsługiwania użytkowników w systemie zdalnego 10 dostępu. Dzisiaj ilość wirtualnych odwiedzin naszej elektronicznej biblioteki przewyższa liczbę rzeczywistych wizyt. Do biblioteki przychodzi około 260 tys. czytelników rocznie, zaś na naszej stronie rocznie rejestruje się ponad 425 tys. użytkowników i liczba ta rośnie z roku na rok. Nasza strona nikogo nie rozczarowuje! Zawiera ona dużą ilość informacji – elektroniczny katalog (ponad milion pozycji), pełnotekstowe bazy lokalnych wydawnictw, kolekcje muzycznych, elektronicznych baz danych, w tym i własnych. Naszą szczególną dumą jest multimedialny zasób „Pamięć Wołogdy", do którego zaliczają się pełne teksty, filmy wideo, interaktywne podróże, interaktywne gry, różne źródła, związane z wołogodzkimi markami – wołogodzkim masłem, wołogodzkim lasem, wołogodzkim lnem, „Spacerem po Wołogdzie", „Odchodzącej Wołogdzie", postaciami. Na naszej stronie można jeszcze zobaczyć przewodniki po działach, forum do komunikacji bibliotecznej, zaś dla czytelników jest możliwość przedłużenia książki oraz aktualna oferta.

Zgodnie z wymogami czasu zmieniła się także i struktura biblioteki. Otworzyły się elektroniczne czytelnie, gdzie można pracować z pełnotekstową elektroniczną bazą „Tezy Rosji" lub z informacyj¬no-prawnym systemem „Konsultant+" i innymi. Dział interregionalnej wymiany książek realizuje projekt „Biblioteka na kółkach", dostarczający książki mieszkańcom obwodu. Pracują zagraniczne centra informacyjne, otwarto centrum uczące od podstaw obsługi komputera, które odnotowało już trzy tysiące absolwentów.

W ostatnich latach dużo mówi się i pisze o tym, jaka powinna być nowoczesna biblioteka. Praktyka pokazuje, że spojrzenie na bibliotekę tylko jak na centrum informacyjne jest zbyt wąskie i jednostronne. Tak naprawdę możliwości biblioteki są znacznie szersze. Ray Oldenburg, profesor socjologii z Florydy, wprowadził w 1989 r. pojęcie „trzeciego miejsca": „[...] Ludziom są potrzebne nieoficjalne miejsca społeczne, gdzie oni mogą zebrać się odłożywszy sprawy i troski, związane z pracą i domem, odpocząć i porozmawiać" (Wielkie dobre miejsce). Biblioteki z łatwością wpisują się w tę koncepcję. W coraz większym stopniu stają się ośrodkami życia społecznego i kulturalnego, skutecznie przyczyniając się do przyspieszenia rozprzestrzeniania się książek i czytelnictwa. W związku z tym rola ich funkcji rekreacyjnej znacznie rośnie. Kulturalno-rekreacyj¬na działalność bibliotek zawsze mocno splatała się z kwestią krzewienia oświaty, aktualnie mówimy o odnowie tej tradycji.

Realizacja tej funkcji w dużym stopniu przyczynia się do tymczasowego i stałego powstawania przy bibliotece klubów i stowarzyszeń, które aktywnie uczestniczą w praktycznej pracy instytucji. Stopniowo nasza biblioteka staje się ulubionym miejscem wypoczynku, kulturalnego i duchowego obcowania wołogżan. Wielu z nich przyciąga tutaj możliwość spotkania się z ludźmi o podobnych kulturowych zainteresowaniach.

Przy bibliotece działa Wołogodzkie Towarzystwo Badań Terytorium Północnego i Wołogodzki Oddział Rosyjskiego Towarzystwa Genealogicznego. Odbywają się tutaj także posiedzenia Wołogodzkiej Rady.

Klubowe formy pracy pozwalają bibliotece rozszerzać swój wpływ i na tych ludzi, którzy nie są jej czytelnikami.

W bibliotece funkcjonuje 10 klubów, kółek. Popularność i działalność klubów uzasadnia panująca w nich atmosfera, nie zaś poszczególne poruszane tematy czy też wyjątkowe zadania. Swobodny, naturalny kontakt okazuje być bardzo pożyteczny dla ludzi. Wymieniają się doświadczeniem, służą radą i pomocą innym i znajdują przyjaciół.

Podstawową kategorią użytkowników biblioteki, chętnie jednoczącą się w kluby według własnych zainteresowań, są kobiety i młodzież. Jeden z klubów – klub robótek ręcznych – odwiedzają kobiety – amatorki szycia, wiązania, wyszywania.

Dwa razy w tygodniu panie spotykają się w bibliotece, gdzie mają możliwość wymiany doświadczeń. Tradycją stało się urządzanie w przeddzień Międzynarodowego Dnia Kobiet wystawy robótek ręcznych w sali wystawowej biblioteki. Prace są wykonywane na bardzo wysokim poziomie. Wystawa cieszy się uzasadnioną popularnością wśród wołogżan.

Istnieje jeszcze jeden klub dla kobiet, który powstał całkiem niedawno. Nazwany został: „Będę mamą!". W ramach spotkań klubu przyszłe matki mają możliwość skonsultowania się z wysokiej klasy specjalistami (lekarzami, psychologami, stylistami) i sprawdzenia się w różnych rodzajach twórczości. Oczywiście, biblioteka pomoże w wyborze pożytecznej literatury, audio- i wideomateriałów. Zajęcia odbywają się co tydzień: nowy tydzień – nowe spotkanie. Przy filiżance herbaty młode mamy i te, które dopiero planują macierzyństwo, dyskutują na wszystkie poruszające je kwestie i otrzymują cenne rady.

Mamy jeszcze jeden klub, który jednoczy osoby aktywne – jest to fotoklub „Obiektyw". Fotoklub nie ma regulaminu, nie ma też składek członkowskich, ale znajduje się w nim wszystko, co potrzebne jest do twórczości – tzn. jest grupa aktywnych uczestników, zakochanych w fotografii, są ciepłe spotkania w bibliotece oraz ciągle działająca fotogaleria. Prace samodzielnych fotografów cieszą się sporym zainteresowaniem nie tylko użytkowników naszej biblioteki. Odpowiadając na zgłoszenia bibliotek rejonowych, wystawy eksponowane są także w bibliotekach wiejskich.

Niezmiennym zainteresowaniem weteranów i ludzi starszych cieszą się pokazy filmowe. Widzowie patrzą i dyskutują o filmach z dawnych lat. Pokaz przeprowadza specjalista, historyk sztuki.

Często bywa tak, że ludzie w starszym wieku mają ogromną potrzebę społecznej aktywności, niestety z ich realizacją jest już dużo gorzej. Dlatego dla aktywnych i zaangażowanych emerytów w naszej bibliotece mamy możliwość realizowania swoich pomysłów. We wrześniu 2013 r. wystartował projekt „Wielkie głosy XX wieku". Inicjatorem został wołogodzki emeryt W.P. Kuznieczenkow, namiętny wielbiciel talentu Mario Lanza. Kuznieczenkow przygotował prelekcję o życiu i drodze twórczej piosenkarza, której towarzyszyła prezentacja filmów z udziałem Lanza. Przeprowadzono już trzy takie spotkania-rozmowy, zarówno w bibliotece, jak i w instytucjach szkolnych.

Dla młodych amatorów nowoczesnego autorskiego kina w bibliotece otwarto klub „Antypopkornowe kino". Przy czym realizacja tego przedsięwzięcia – od idei do końcowego rezultatu – jest całkowitą zasługą młodych ludzi. Przyszli oni z gotowym projektem i z prośbą o wydzielenie im pomieszczenia do spotkań. Na takich spotkaniach obecnych jest około 20-25 osób, ktoś proponuje następny film do omówienia i w ten sposób staje się moderatorem kolejnej rozmowy.

Pomimo różnorodności tematyki, wspólny cel pracy naszych klubów to hasło: „Sprzyjać moralnie estetycznemu i intelektualnemu rozwojowi".

Całkiem nowa forma pracy zrodziła się na początku tego roku. Retro- i etnoprywatki – są garnitury, jest muzyka i tańce odbywające się w danej stylistyce.

Biblioteka posiada odrestaurowaną salę z początku XX wieku, gdzie dawniej przyjmowano wielu słynnych gości – było to centrum kulturalnego życia Wołogdy. Nieprzypadkowo wielką popularnością wśród mieszkańców cieszyły się bale, które odbywają się na tej sali do dziś. Bale organizowane są z okazji prawosławnych i świeckich świąt, zakończenia roku szkolnego, jubileuszy organizacji i instytucji-partnerów biblioteki.

Oczywiście, aby stać się „trzecim miejscem" i dopełnić obszar „dom – praca", biblioteka jako instytucja powinna się zmienić: od wnętrz budynku aż po myślenie samych bibliotekarzy. Biblioteka powinna zostać wygodnym i praktycznym miejscem „dla życia", gdzie można pracować, odpoczywać, spotykać się z przyjaciółmi i partnerami w biznesie, uczyć się i dawać lekcje innym. Pewne zmiany w tym kierunku zostały już poczynione: biblioteka staje się miejscem dobrze spędzanego wolnego czasu oraz pomostem dla realizacji twórczości własnej czytelników.

Problem odnowienia biblioteki został nakreślony już dawno. Jesteśmy na samym początku tej drogi. Zaczynamy przyzwyczajać się, że biblioteka jest otwartym terytorium spotkań wołogżan, dopiero niedawno zaczęliśmy mówić swoim czytelnikom: „Można!", „To wasza biblioteka!".

Tatiana Buchancewa
dyrektor Wołogodzkiej Regionalnej Powszechnej Biblioteki Naukowej
tłum. Agata Gonciarz