Warning: count(): Parameter must be an array or an object that implements Countable in /libraries/cms/application/cms.php on line 471
Literatura dla dzieci i młodzieży wobec wyzwań współczesności. Pokonferencyjne przemyślenia - Bibliotekarz Lubuski

Literatura dla dzieci i młodzieży wobec wyzwań współczesności. Pokonferencyjne przemyślenia

Szczegóły
Natalia Kononowicz
Odsłony: 6374
16 kwietnia bieżącego roku w Warszawie odbyła się konferencja dotycząca tematyki literatury dla młodszych i starszych dzieci. Konferencję zorganizowała Pracownia Badań Literatury dla Dzieci i Młodzieży Uniwersytetu Warszawskiego oraz Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie. Tematem tego naukowego spotkania, które odbyło się właśnie w Muzeum Literatury było: Wypowiedziane i przemilczane. Literatura dla dzieci i młodzieży wobec wyzwań współczesności. Tytuł konferencji brzmi trochę przekornie i prowokacyjnie. Zmusza do zastanowienia się o czym tak naprawdę się mówi, a o czym woli się milczeć. Są bowiem zagadnienia „niewygodne”, budzące skrajne emocje, takie, o których ze względów społecznych, politycznych czy moralnych bezpiecznie nie mówić.
Wśród zaproszonych gości znalazły się znane i cenione osobistości, takie jak prof. Joanna Papuzińska czy Grzegorz Leszczyński, którzy są dla wielu osób autorytetami z zakresu literaturoznawstwa i historii literatury. Spotkać można było również wielu specjalistów, znawców literatury dla dzieci i młodzieży, w tym spore grono bibliotekarzy z całej Polski. Zamierzeniem prowadzących było zwrócenie uwagi na tematy, które mimo braku akceptacji części społeczeństwa, są zagadnieniami ważnymi. Część z nich wymaga wręcz konfrontacji z poglądami ludzi, ich mentalnością i to nie tylko na gruncie polskim. Niektóre, mimo nagłośnienia we wszelkich mediach, w tym książkach popularnonaukowych, jak i z zakresu literatury pięknej, dalej stanowi swego rodzaju tabu. Pewne sprawy ciągle pozostają nieopisane i niezbadane w stopniu satysfakcjonującym. Stąd też konieczność poruszenia kwestii już wypowiedzianych oraz do tej pory jeszcze przemilczanych. Okazuje się, że wiele jest drażliwych tematów obecnych już w literaturze dla dzieci, i tym bardziej dla młodzieży.

W trakcie spotkania padły pytania dotyczące wyborów czytelniczych współczesnej młodzieży i tego, czym kieruje się przy doborze konkretnych tytułów. Zastanawiające również było to, co czytają teraz dzieci i nastolatki, jakie problemy występują w prozie współczesnych pisarzy, czy dalej aktualne są tematy poruszane przez autorów minionych dekad czy nawet wieków. Ważnymi kwestiami stały się także: kondycja dzisiejszej rodziny, zwłaszcza macierzyństwo, inność czy śmierć.

Pozytywny odbiór swojej prezentacji uzyskał dr Michał Zając. Przedstawił on zagadnienie dotyczące książki obrazkowej. Ukazał zarówno tematy w nich zawierane oraz odniesienia do konkretnych publikacji. Na pierwszy rzut oka książka obrazkowa przypomina książkę naiwną, przeznaczoną tylko dla najmłodszych. Jak się okazuje, są to tylko pozory. Pisarze i ilustratorzy sięgają bowiem po współczesne dylematy ludzi dorosłych, jak: wojna, Holocaust, antysemityzm, rasizm, akceptacja odmienności seksualnych, równouprawnienie płci, kwestia „obcego” czy degradacja środowiska naturalnego. Są to kwestie, z którymi nawet dorosły może mieć problem, a co dopiero ktoś uczący się dopiero życia. Nie trzeba nawet używać słów, a jeśli już to zdawkowo, by w książce obrazkowej osiągnąć zadowalający efekt. Pomimo dosłownego przemilczenia, problem dobitnie ukazany jest przy pomocy ilustracji. W wykładzie pojawiały się przykłady ciekawych książek rodzimych i zagranicznych, również tych niedostępnych na polskim rynku wydawniczym. W tego typu książkach mimo doniosłej tematyki forma nieraz bywała dowcipna, co ułatwiało jej odbiór.

Pojawiło się również zagadnienie dotyczące popularnej kiedyś powieści historycznej. Kwestia ta dość obszernie została przedstawiona przez prof. Papuzińską. Paradoksalnie, im więcej mówi się o historii, zwłaszcza o okresie II wojny światowej, czasach po 1949 roku, tym mniejsze jest zainteresowanie i tym samym zapotrzebowanie na tego rodzaju literaturę wśród współczesnych młodszych czytelników.

Poruszenie wymienionych wyżej problemów, uświadomienie ich istotności, a także kwestia odważnego ich wypowiadania sprawiły, że kwietniowe spotkanie naukowe było niezwykle interesujące i wzbogacające.

Konferencję uwieńczono zwiedzaniem wystawy Pimpuś Sadełko na 102! Maria Konopnicka in memoriam. Uczestników po ekspozycji w Muzeum Literatury oprowadziła Maria Dorota Pieńkowska, Komisarz Wystawy.

Prawdopodobnie jeszcze w tym roku kalendarzowym planowane jest wydanie zaprezentowanych na konferencji tekstów pod redakcją Marii Weroniki Kosteckiej. Osobom zainteresowanym tematyką konferencji, chcącym zapoznać się z konkretnymi problemami literatury dla dzieci i młodzieży, przykładowymi książkami odnoszącymi się do określonych kwestii, przyszłą publikację szczerze polecam.


Natalia Kononowicz
WiMBP im. C. Norwida w Zielonej Górze