Warning: count(): Parameter must be an array or an object that implements Countable in /libraries/cms/application/cms.php on line 471
„Józef Ignacy Kraszewski. Człowiek – instytucja" – ekspozycja w Bibliotece Publicznej w Świebodzinie - Bibliotekarz Lubuski

„Józef Ignacy Kraszewski. Człowiek – instytucja" – ekspozycja w Bibliotece Publicznej w Świebodzinie

kraszewskiW holu na parterze Biblioteki znajduje się ekspozycja opracowana w związku z 200. rocznicą urodzin J. I. Kraszewskiego przypadającą w 2012 roku. Jej podtytuł „Człowiek-instytucja" właściwie charakteryzuje ogromną różnorodność twórczości literackiej, dziennikarskiej, muzycznej, malarskiej, historycznej i społecznej Kraszewskiego.

W latach 50. wieku XIX, stał się rzecznikiem idei liberalno-demokratycznych antycypujących program pozytywizmu. W 1863 r. zagrożony aresztowaniem wyjechał z Warszawy i osiadł w Dreźnie. Rozwijał tu intensywną działalność przeciw zaborcom. Za współpracę z wojskowym wywiadem francuskim został osadzony w więzieniach w Moabicie i Magdeburgu. Jego jubileusz 50-lecia twórczości literackiej obchodzony w 1879 r. w Krakowie stał się ogólnopolską manifestacją kulturalną i patriotyczną. Z różnorodnej twórczości Kraszewskiego obejmującej wszystkie dziedziny piśmiennictwa (ponad 600 tomów), żywotność zachowały liczne powieści historyczne, nowatorskie wówczas w sposobie łączenia fikcji i faktów historycznych. Potężnym orężem walki Kraszewskiego z zaborcami była prasa. W latach 1841-51 redagował „Athenaeum", w 1859-62 „Gazetę Codzienną", a w latach 1866-70 „Rachunki". Nazwany „człowiekiem-instytucją" spełnił ogromną rolę w ukształtowaniu kultury polskiej XIX.

Ekspozycja w Bibliotece jest próbą ukazania – oczywiście w dużym skrócie – właśnie takiego Kraszewskiego. W centralnej części wystawy, pod głównym hasłem, są dwie plansze: z lewej strony chronologia historii Polski w powieściach pisarza – od „Starej baśni" do „Pod Blachą", z prawej – wybrane jego maksymy, z których przytoczmy trzy: „Mało ludzi z miłości umiera, a tak dużo z niej żyje", „Ludzie boją się zmian, nawet na lepsze" i „Słabi tylko giną w objęciach przeciwności, silni się karmią u jej piersi".

Z lewej strony, pod herbem Kraszewskich Jastrzębiec, widzimy sylwetki rodziców pisarza – Zofii z Malskich i Jana Kraszewskiego, a dalej jego braci – Kajetana i Lucjana. W swoim życiu Kraszewski dużo podróżował i zmieniał miejsca zamieszkania. Ekspozycja ukazuje jego domy w Hubinie pod Łuckiem, w Żytomierzu, Romanowie, a także wille w Dreźnie – „Bieda" i na Neustadt. Pod hasłem „Twórczość literacka" zamieszczono zeskanowane okładki wybranych powieści dotyczących historii Polski. Prawa część ekspozycji poświęcona jest działalności dziennikarskiej i malarskiej oraz pamiątkom po pisarzu. Nawiązując do przydomku pisarza „Tytan pracy", Tygodnik Warszawski „Mucha" zamieścił karykaturę Kraszewskiego zatytułowaną „Kuźnia Tytana Pracy" jako rysunek do artykułu „Kto czyta Kraszewskiego?" Z podróży do Odessy pochodzą m.in. rysunki i obrazy „Obrazki i typy podolskie" oraz „Portret wschodni". Z portretów rodzinnych na uwagę zasługują: szkic portretu córki Konstancji oraz autoportret w rysunku wykonany w Cudnowie podczas gościny u Henryka Rzewuskiego w 1844 r. W uznaniu zasług Kraszewskiego dla kultury polskiej, Towarzystwo Tatrzańskie nazwało w 1877 r. jedną z bram w Dolinie Kościeliskiej Bramą Kraszewskiego. Wielkiemu miłośnikowi ksiąg, jakim był Kraszewski, poświęcono pamiątkowy ekslibris wykonany w 1930 r. przez E. Gorazdowskiego. Ekspozycję zamykają pomniki postawione pisarzowi w Romanowie, Białej Podlaskiej i Krynicy, tablica pamiątkowa z domu pisarza w Dreźnie oraz popiersie z brązu wykonane przez Franciszka Wyspiańskiego.

Józef Ignacy Kraszewski zmarł w Genewie, a pochowany został w Krypcie Zasłużonych na Skałce kościoła oo. Paulinów, zwanej Cmentarzem Wielkich Polaków. Na łuku przy wejściu widnieje napis: „Credo, quod redemptor meus vivit" co znaczy „Wierzę, że mój Odkupiciel żyje". Ekspozycja czynna będzie przez cały 2012 rok. Zapraszamy.
 

   Andrzej Grupa
dyrektor Biblioteki Publicznej w Świebodzinie